Thời tiết chuyển mùa sẽ làm cho các loại vi rút hoạt động mạnh mẽ hơn. Đặc biệt là trong chăn nuôi các loại gia cầm, đây là thời điểm gia cầm rất dễ bị nhiễm bệnh. Vì vậy, để ngăn chặn bệnh lây lan rộng thì bà con nông dân cần có biện pháp phòng chống bệnh tật cho gia cầm ngay lập tức. Bệnh dịch tả ngỗng hiện nay đang có nguy cơ phát triển mạnh mẽ. Nếu không có biện pháp ngăn chặn sẽ gây ra thiệt hại kinh tế lớn. Vì vậy, bài viết này chúng tôi sẽ cho bà con biết thêm thông tin về loại dịch tả này và biện pháp phòng chống nó.
Mục Lục
Bệnh dịch tả ngỗng
Dịch tả ngỗng là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm với tỷ lệ chết rất cao ở ngỗng, ngan và thiên nga từ 1- 4 tuần tuổi, ít khi đến 3 tháng tuổi do một loại Parvovirus gây ra.
Bệnh được mang các tên khác nhau: cúm ngỗng, dịch tả ngỗng, viêm gan virus ngỗng, viêm ruột virus ngỗng, viêm thoái hóa cơ tim truyền nhiễm, viêm gan, thận tích nước ở ngỗng, bệnh Derzy. Bệnh dịch tả ngỗng do một loại Parvovirus thuộc nhóm Parvoviridae.
Các loại gia cầm dễ mắc bệnh bao gồm: Ngỗng, ngan, thiên nga và hoang cầm. Bệnh không có ở gà. Bệnh thường xảy ra ở ngỗng từ 1- 3 tháng tuổi. Nặng nhất ở ngỗng từ 1- 4 tuần tuổi. Phương thức lây truyền: Bệnh lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp: đường miệng và hô hấp (truyền ngang). Bệnh cũng truyền từ mẹ sang con (truyền dọc).
4 triệu chứng của bệnh dịch tả ngỗng
Bệnh có 4 biểu hiện:
Bệnh dịch tả ở thể cấp tính
Ngỗng sốt cao, chán ăn, chậm chạp, mệt lả rồi chết trong thời gian từ 1- 5 ngày, tỷ lệ chết 100% ở ngỗng sơ sinh đến 7- 10 ngày tuổi.
Bệnh dịch tả ở thể dưới cấp
Sốt cao, khát nước, chán ăn, mệt, ủ rũ, ngại vận động. Chảy nước mũi, hay lắc đầu vảy mỏ, mí mắt đỏ và phù nề, đây là điểm khác biệt với bệnh thiếu vitamin A. Niêm mạc vùng dưới hầu họng được phủ một lớp màng giả dễ bóc, khi lột bỏ lớp màng giả này thấy rõ các điểm hoại tử sâu, đau.
Ngỗng giảm hoặc bỏ ăn, nhưng tiêu chảy mạnh, phân màu xanh vàng hoặc xanh trắng vàng. Chúng gầy rộc và chết, tỷ lệ chết phụ thuộc vào tuổi ngỗng và bệnh thứ phát. Nếu ngỗng mới nở chúng chết 100% trong một tuần đầu.
Nếu ngỗng 2- 3 tuần tỷ lệ chết khoảng 10%. Nếu trên 3- 4 tuần tuổi chúng bị bệnh nhưng tỷ lệ chết không đáng kể. Nếu bị bệnh thứ phát thì tỷ lệ chết sẽ phụ thuộc vào bản chất bệnh bội nhiễm.
Bệnh dịch tả ở thể mãn tính
Đây là bệnh của những ngỗng có sức để kháng tốt hoặc còn sống sót từ 2 thể bệnh nêu trên với các triệu chứng tiếp theo: Bệnh kéo dài hàng tháng. Lông ở lưng và cổ bị rụng nhiều, rụng nhiều, để lại phần da đỏ để quan sát thấy. Thể đứng của ngỗng đặc biệt (Pinguaving). Ngỗng bệnh chết rải rác, tỷ lệ chết không đáng kể.
Bệnh dịch tả ở thể mang trùng
Bệnh không có các dấu hiệu rõ ràng, chỉ mang trùng và trở thành nguồn bệnh nguy hiểm.
Các bệnh tích bệnh dịch tả vịt
Thể cấp: Cơ tim nhợt nhạt như thịt luộc, Tim to, đầu tù.
Thể dưới cấp: Viêm màng tim từ viêm tiết dịch đến viêm tiết xơ. Viêm màng gan, gan sưng to và rắn chắc hơn bình thường và bị thoái hóa. Lách và tụy cũng sưng to. Phổi bị phù nề. Ruột bị viêm tiết dịch (cata). Dạ dày bị viêm loét có màng giả. Vùng hầu, họng đều bị viêm loét tạo màng giả. Đáng chú ý nhất là có xuất huyết điểm hoặc thành vệt ở cơ đùi, cơ ngực.
Thể mãn: Vùng cổ và lưn bị trụi lông, để lộ ra các đám da đỏ tấy. Gan và lách sưng to. Xoang bụng chứa nhiều dịch thẩm xuất.
Phương pháp điều trị bệnh
Việc điều trị dịch tả cho ngỗng phải tiến hành song song 2 bước.
Bước 1: Can thiệp ngay bằng vacxin dịch tả ngỗng, ngay vào ổ dịch, tiêm dưới da gáy cổ hoặc nách 3 liều vacxin cho 1 con ngỗng (3 liều vacxin pha vào 0,3ml nước cất).
Bước 2: Cho đàn ngỗng uống ngay một trong các toa thuốc sau:
Phác đồ 1 cho 100kg ngỗng ăn: T.Flox.C : 20g, T.cúm gia súc: 20g, Super- Vitamin :20g, Bổ gan, TA. Sorbitol +B12: 40g. 4 loại thuốc trên trộn đều với cám có rau xanh tươi thái nhỏ chia làm 5 lần cho ăn trong 1 ngày, liên tục trong 4 ngày.
Phác đồ 2: T.Colivit : 20g, Anti- Gum: 20g, Bổ gan, Sorbitol, B12: 40g. Trộn đều với cám có rau xanh tươi thái nhỏ chia làm 5 lần cho ăn trong 1 ngày, liên tục trong 4 ngày (Đối với 100kg ngỗng).
Phác đồ 3: T.Avimycin : 20g, T.Cúm gia súc: 20g, Gluco.K.C.B2: 100g. Trộn đều với cám có rau xanh tươi thái nhỏ chia làm 5 lần cho ăn trong 1 ngày, liên tục trong 4 ngày( Đối với 100kg ngỗng).
Cách phòng bệnh hiệu quả
Chủ động tiêm phòng vacxin cho ngỗng lần 1 lúc ngỗng đạt 12- 15 ngày tuổi, lần hai sau đó 30 ngày. Nếu ngỗng được nuôi làm giống thì phải tiêm lần 3 trước khi đẻ 15- 20 ngày, Sau đó tiêm định kỳ 2 lần vào tháng 4 và tháng 10 hàng năm.
Không được tiêm vacxin cho ngỗng đang mắc bệnh, nghi mắc bệnh. Hoặc ngỗng quá gầy yếu, quá non, con mẹ mới đẻ; những con có nhiều ký sinh trùng và động vật mang thai ở kỳ cuối.
Dụng cụ tiêm phòng (bơm kim tiêm) phải đảm bảo tiệt trùng. Biện pháp tốt nhất là luộc sôi để nguội trước khi sử dụng. Không dùng cồn để sát trùng bơm kim tiêm khi tiêm vacxin. Dùng vacxin đủ liều, đúng đường tiêm, đúng vị trí, đủ độ sâu và đúng lịch theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất. Vị trí tiêm phải được sát trùng. Lắc kỹ lọ vacxin trước khi sử dụng.
Vacxin đã pha hoặc đã cắm kim tiêm, nên dùng càng sớm càng tốt, nếu thừa phải hủy, không được dùng cho ngày hôm sau. Không vứt bừa bãi chai lọ, kim tiêm. Sau khi sử dụng vác xin, cần theo dõi vật nuôi để kịp thời can thiệp các trường hợp phản ứng hoặc gia súc gia cầm có thể bị sốc phản vệ.
Khi đi mua vacxin nên mua ở những nơi có đủ điều kiện, được phép bán vacxin, tốt nhất mua tại các cửa hàng được Trạm Thú y huyện cấp phép để đảm bảo chất lượng và được tư vấn kỹ thuật về cách sử dụng các loại vacxin. Hạn chế chăn nuôi thả rông. Chủ động công tác vệ sinh chăn nuôi.