Nhiễm trùng ống tiêu hóa ở hàu phẳng là một trong những bệnh khá điển hình. Đây là một bệnh do kí sinh trùng mang tên Marteilia refringens gây ra. Đặc biệt nguy hiểm là bệnh có thể gây chết rất nhanh chóng. Khi mắc bệnh, màu sắc ở mô tiêu hóa của hàu sẽ thay đổi. Cùng với đó, hàu cũng dừng ăn và chết theo định kỳ. Tuy nhiên, cũng có một số cá thể chết ngay từ khi chưa xuất hiện triệu chứng nào.
Khi bị nhiễm trùng ống tiêu hóa do kí sinh trùng gây ra, hàu phẳng có thể chết bất cứ lúc nào. Tuy nhiên, giai đoạn dễ gây chết nhất chính là lúc bào tử vi khuẩn di chuyển vào ống tiêu hóa. Khả năng hàu chết nhanh hay chậm cũng phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Ví dụ như môi trường sống, khả năng chống chọi của hàu. Hiện tại, căn bệnh này vẫn chưa có phương pháp đặc hiệu chữa trị. Do đó, bà con chủ yếu sử dụng các biện pháp phòng ngừa để giảm thiểu rủi ro.
Mục Lục
Tìm hiểu chung về bệnh nhiễm trùng ống tiêu hóa ở hàu
Nhiễm trùng Marteilia refringens là một trong số các bệnh nhiễm trùng có thể dễ dàng gây chết ở hàu. Ngoài ra loài ký sinh trùng này cũng được báo cáo gây bệnh ở các loài hai mảnh khác. Ví dụ như nghêu Solen marginatus và ngao Chamelea gallina ( theo Lopes-Flores và các cộng sự, 2008). Bệnh cũng xuất hiện ở loài vẹm Xenostrobus securis ( theo Pascual và các cộng sự, 2010).
Trong nội dung trình bày của bài viết này, chúng tôi tập trung vào việc trình bày các triệu chứng và các phòng trị bệnh trên hàu phẳng. Đồng thời, cung cấp thông tin cho người nuôi để kịp thời xử lý khi vùng nuôi hàu bị nghi nhiễm hoặc bị nhiễm.
Nguyên nhân gây bệnh nhiễm trùng tiêu hóa ở hàu phẳng
Marteilia refringens là một loại ký sinh trùng thuộc chi Phyum Paramyxea . Chúng là nguyên nhân gây cho bệnh “marteiliosis” ở hàu phẳng (Ostrea edulis).
Có 2 loại M. refringens đã được xác định dựa trên sự khác biệt về vùng ITS của bộ gen ( theo Le Roux và các cộng sự năm 2001). Đó là loại O (thường được phát hiện ở hàu phẳng) và loại M (thường được phát hiện nhiều hơn ở trai).
Các giai đoạn khác nhau của ký sinh trùng có thể được quan sát thấy ở hàu và trai bị nhiễm bệnh. Plasmodia ở giai đoạn ấu trùng chủ yếu được tìm thấy trong biểu mô của dạ dày. Quá trình sinh bào tử diễn ra trong ống tuyến tiêu hóa và ống dẫn. Sau đó, chúng được giải phóng vào lòng ống tiêu hóa và thải ra môi trường trong phân. Chúng có thể sống sót sau vài ngày cho đến 2-3 tuần tùy theo điều kiện môi trường.
Triệu chứng khi hàu phẳng mắc bệnh
Sự đổi màu của biểu mô tuyến tiêu hóa; chấm dứt tăng trưởng; mất tình trạng mô; giảm dự trữ glycogen; có thể gây tử vong định kỳ. Đó là tất cả những biểu hiện điển hình ở hàu đã mắc bệnh. Tuy nhiên bệnh vẫn có thể xuất hiện trong trường hợp không có bất kỳ dấu hiệu nào.
Nhiễm trùng do Marteilia refringens gây ra tỷ lệ tử vong cao. Nguyên nhân tử vong thường liên quan đến bào tử của ký sinh trùng trong các tế bào biểu mô của ống tiêu hóa hàu phẳng.
Các giai đoạn đầu của bào tử xảy ra trong biểu mô của ống tiêu hóa và mang. Marteilia refringens có lây nhiễm ở một số con hàu mà không gây ra biểu hiện bệnh. Các yếu tố kích hoạt phản ứng của vật chủ gây bệnh không được xác định rõ ràng. Nhưng rất có có thể, các yếu tố này đến từ các căng thẳng của môi trường hoặc sự khác biệt về khả năng kháng bệnh của các cá thể hàu.
Phương pháp phòng trị bệnh xảy ra
Dẫn nguồn từ FAO cho thấy không có biện pháp chữa bệnh có sẵn đối với ký sinh trùng Marteilia refringens. Bằng việc thực hiện các biện pháp nuôi trồng an toàn, người nuôi có thể phòng ngừa được bệnh do M. refringens gây ra cho hàu.
Tổ chức Nông Lương Thế giới (FAO) khuyên nghị người nuôi đảm bảo lựa chọn địa điểm nuôi hàu tốt. Bạn nên chú ý tới các yếu tố như nguồn nước sạch, ít biến động, tránh ô nhiễm… Đồng thời, thực hành tốt các công tác quản lý để hạn chế tác động của mầm bệnh.
Nếu phát hiện bệnh sớm, cần kịp thời cách ly các cá thể hàu nhiễm bệnh. Đồng thời, bà con nên tham vấn ý kiến của cơ quan thú y thủy sản. Từ đó có hướng điều trị và khắc phục hậu quả kịp thời.
