Bệnh thiếu máu truyền nhiễm ở gà là một căn bệnh mới đặc trưng bởi tình trạng thiếu máu cấp tính, xuất huyết cơ và dưới da, thường thấy ở da cánh, thoái hoá làm teo tuyến ức, teo túi Fabricio và các cơ quan phát sinh hệ miễn dịch. Bệnh thiếu máu truyền nhiễm được phát hiện chủ yếu ở những đàn gà con không được bảo hộ bởi kháng thể chống lại virus, đôi khi bệnh cũng được phát hiện ở đàn gà thịt thương phẩm ở dạng mãn tính, gây suy giảm miễn dịch và thiệt hại nặng nề về kinh tế.
Mục Lục
Tác nhân gây bệnh
Do một loại Taxonomvirut thuộc nhóm Adenovirut gia cầm (CAV) gây ra. Bệnh chủ yếu gây bệnh trên gà con và gà trưởng thành, ít gây bệnh trên gà đẻ. Thiếu máu truyền nhiễm là một bệnh tương đối mới ở gà, báo cáo đầu tiên được ghi nhận tại Nhật Bản. Bệnh được phát hiện chủ yếu trên đàn gà con chưa được bảo hộ bởi kháng thể chống lại virus, đôi khi cũng được phát hiện trên đàn gà thịt thương phẩm ở thể mãn tính (không có các biểu hiện triệu trứng), gây suy giảm miễn dịch và giảm hiệu quả kinh tế nặng nề.
Đối tượng mắc bệnh
Chỉ có ở gà và loại gia cầm cùng nòi. Virus gây bệnh thiếu máu truyền nhiễm trên gà có thể gây bệnh trên gà mọi lứa tuổi, mọi giống gà. Tuy nhiên các dấu hiệu lâm sàng chủ yếu được tìm thấy ở gà nhỏ (< 2 tuần tuổi). Sau đó tới gà 2 – 3 tuần tuổi. Tỷ lệ chết dao động 8 – 15% nhưng cũng có đàn chết đến 40%.
Con đường lây nhiễm
Truyền ngang qua đường ăn uống và hô hấp, truyền dọc từ gà mẹ sang con qua phôi trứng. Đường lây truyền của virus chủ yếu là truyền ngang từ gà mang mầm bệnh sang gà khỏe qua tiếp xúc hay đường phân – miệng. Tuy nhiên cũng có ghi nhận việc truyền dọc từ bố mẹ sang con nhưng chưa rõ ràng.
Gà bao nhiêu tuổi thì mắc bệnh?
Bệnh thường xảy ra ở gà từ 2-24 tuần tuổi, nhưng nặng nhất là gà từ 3-9 tuần tuổi, đặc biệt là gà siêu thịt.
Mùa phát bệnh
Quanh năm.
Triệu chứng
– Bệnh bùng phát bất ngờ, gà bệnh hay nằm tụm đống, ngại vận động, xù lông, giảm hoặc bỏ ăn, lông xù.
– Mào tích nhợt nhạt, da xanh vàng.
– Tụ máu dưới da cánh (đặc biệt ở khuỷu cánh) nên từ đây bệnh có tên là bệnh cánh xanh hoặc chảy máu từ lỗ chân lông ống của đuôi và cánh.
– Tiêu chảy mạnh, phân xanh vàng hoặc xanh vàng trắng.
– Bệnh kéo dài 10-20 ngày và gà chết do mất máu suy kiệt hoặc do bệnh kế phát. Tỷ lệ chết do thiếu máu truyền nhiễm nguyên phát khoảng 15% nhưng trong thực tế chúng tôi thấy tỷ lệ chết lên đến 40-50%, chủ yếu do bội nhiễm, bệnh ghép, hoặc do chảy máu gây hấp dẫn cho những gà khỏe khác đến mổ, cắn. – Lông của phần lưng bị rụng, thấy rõ nhiều đám da bị viêm tạo vảy có màu nâu đen.
Bệnh tích
– Xác gà gầy, tụ huyết tím bầm dưới da khuỷu cánh, xuất huyết chân lông ống cánh, đuôi.
– Khi lột da thấy xuất huyết dưới da cánh, xuất huyết cơ đùi, cơ ngực.
– Xuất huyết dạ dày tuyến, gan, thận… các cơ quan nội tạng có màu sắc nhợt nhạt.
– Tuyến ức, túi Fabricius teo quắt (nhỏ lại).
– Tủy xương có màu vàng nhợt nhạt.
– Máu loãng, chậm đông…
Chẩn đoán
Bệnh thiếu máu truyền nhiễm giống với bệnh Gumboro. Đó là cả 2 bệnh đều có hiện tượng xuất huyết cơ. Song bệnh thiếu máu truyền nhiễm không có biến đổi điển hình ở túi Fabricius giai đoạn đầu mới phát bệnh ở đường ruột và đặc biệt là ở dạ dày tuyến. Bệnh dễ dàng được nhận biết qua các triệu chứng lâm sàng, bệnh tích và đặc điểm dịch tễ. Nếu không phát hiện được, cần thực hiện chẩn đoán phòng thí nghiệm, dùng các phương pháp như: PCR, ELISA, trung hòa virus hoặc phân lập virus.
Điều trị
– Phải tăng cường sức đề kháng và khả năng sản xuất máu cho gà bằng cách cho uống Doxy hoặc Vitamin, kết hợp với bổ gan-lách
Phòng bệnh
– Không lấy trứng từ đàn gà bệnh để ấp, nhân giống vì bệnh lay lan qua phôi trứng.
– Chủ động tiêm phòng vacxin chủng CAV-CUX-1 hoặc TAD. Thymo của Đức bằng cách cho uống lúc gà từ 1-3 ngày tuổi lần đầu và uống nhắc lại lần 2 lúc 18-25 ngày tuổi hoặc Nobilis CAV.P4 dòng 26P4 dùng cho gà từ 6 tuần tuổi trở đi.
– Chấp hành đúng các yêu cầu chăn nuôi an toàn sinh học